Matematik’i Hep Biliyor muyduk? Matematik Her Zaman Var mıydı? Kabul etsek de etmesek de matematik hayatımızın önemli bir parçasını oluşturuyor. Belki bazılarımız onu pek anlayamıyor ya da sevemiyor olabilir. Ama bence bu bir sorun değil. Ne de olsa beyinlerimiz zaten matematikle birlikte doğmadı öyle değil mi? Peki ya gerçekten de öyle mi?
Biz insanlar matematik yapabilmek için doğuyoruz desek pek yalan olmaz sanırım. Henüz ilk yaşlarımızda bile parmaklarımız sayesinde sayıları saymayı öğreniyoruz. Hatta tarihte de biraz geriye gittiğimizde insanoğlunun matematikten tabiri yerindeyse kurtuluşunun olmadığını görüyoruz. Sonuç olarak biz insanlar bugün bu teknolojik imkanlara sahip olduysak kurtulamadığımız matematik sayesinde oldu. Bir başka deyişle beynimizin derinliklerindeki bu tarifi zor olgu sayesinde oldu. Beynimiz diyorum çünkü matematiğin ortaya çıktığı ilk ve tek yer olabilir burası. Neden mi? Çünkü matematiği bizler keşfettik ne de olsa. Buraya tekrar değineceğim ama en basitinden şunu diyebilirim ki toplama-çıkarma işlemlerini beynimiz sayesinde keşfettik.
Bunu da beynimizde sayıları işlemek için oluşan bir dizi özel sinir hücresi sayesinde yapıyoruz. Evet evet, beynimizde sırf matematik üzerine özelleşmiş bazı hücre grupları bulunuyor. Bu da beynimizin ne kadar muazzam bir yapıda olduğunun ve beynimiz gerçekten de çok büyük bir yer olduğunun göstergesi. Ayrıca matematiğin algılanmasında görsel iletilerin payı çok büyük. Yapılan bazı çalışmalar, matematiksel kavramların genellikle beynin görsel sistemine dokunacak şekilde öğretildiğini bulmuş. Bu da demek oluyor ki bizler matematiği görsel açıdan öğreniyoruz ve de öğrenmemiz gerekiyor. Fakat bazı araştırmalar bunu kabul etmiyor. Çünkü yapılan bazı diğer çalışmalara göre beynimiz görsel olmasa dahi matematik kavramlarını işlemede yine de iyi bir performans gösteriyor.
Matematik Her Zaman Var mıydı?
Ancak beynimiz bunları nereden biliyor? Yani bir başka değişle matematiği hep biliyor muydu? Hmmm… aslında evet, biliyordu diyebiliriz. Her ne kadar bazı bilim insanları, bazı matematik yeteneklerinin kültüre göre değiştiğini söylese de özünde yine de matematiği biliyorduk. Zaten bilmeliydik de. İnsan evrimine baktığımızda yakın akrabalarımız olan bazı canlılarda sayısal yeteneklerin arttığı görülüyor. Bu da demek oluyor ki matematik ve zeka seviyesi doğru orantılı. Ancak bu matematiği iyi olmayanları hemen üzmesin çünkü burada matematiğin nasıl algılandığı da önemli. Eğer kastettiğimiz, okullardaki sınavlarsa matematik zekanızı ölçmemiz pek doğru olmayacaktır. Zaten matematik zekamızı neye göre ölçeceğimiz de bazı soru işaretlerini ortaya çıkaracaktır. Matematiği eğer bizler yani bizim beyinlerimiz keşfettiyse matematik konusunda kendimizi daha da geliştirebilirdik. Kendimizi bu konuda hiç geliştirmedik demek istemem ama matematik konusunda daha öğrenecek çok şeyimiz var. Belki de matematik hep vardı ve biz onu öğrenmek için beyinlerimizi eğittik ya da matematik beyinlerimiz sayesinde ortaya çıktı. Bu oldukça tartışmalı bir konu. Ve muhtemelen cevabını bulamayacağız.
Peki ya gelelim güzel bir başka soruya. Matematik kelime anlamı olarak ne demek? Tahmin edeceğiniz üzere matematik kelimesi Antik Yunan’dan geliyor. Antik Yunanca’da “matesis” kelimesi matematik kelimesinin kökü olarak kabul ediliyor. Ve matesis de “ben bilirim” anlamına geliyor. Tıpkı bir egoistin de dediği gibi. Ancak bu neden kaynaklanıyor diye de düşünmek gerek. Bunun altında ise bilgi yatıyor. Çünkü bilgi insanlık için son derece değerli bir maden gibi. Matematiğin de bilgeliğin gelişmesine yardımcı olduğunu düşünürsek “ben bilirim” egosuna kapılmak yerinde gibi. Ama yine de çoğu matematikçinin bu ilkeye sahip olduğunu sanmıyorum :)
Konunun videosunu buraya bırakıyorum:
Kaynak: The Brain or the Universe – Where Does Math Come… | Kavli Foundation
Who Invented Math? The Answer May Surprise You – Being Human
