Rüyalar nedir ve neden görürüz?

Rüyalar… İnsanoğlunun en eski çağlardan bu yana sürekli merak ettiği ve bir anlam arayışında olmasının birkaç nedeninden biri. Paganizm ve spiritüalizm gibi akımların baskın olduğu eski çağlarda insanlar, rüyaları başka evrenlere açılan bir kapı olarak yorumlarlardı. Peki gerçekten böyle mi? Gerçekten rüyaların gelecekten mesaj getirme ya da başka paralel evrenlere bağlaç olma gibi işlevleri var mı? Astral seyahat gibi yöntemlerle ruhumuz gerçekten bedenden ayrılı paralel boyutlara mı gidiyor? Şimdi gelin rüyaların bilimsel yönüne, yorumlarına ve nasıl oluştuğuna bakalım.

Rüyaların Yorumlanması

Tek tanrılı dinlerin dünyada egemen olmasıyla rüyaların yorumu dinsel olarak biraz farklılaşmaya başladı. Örneğin İslam’da istihareye yatarak, her ne kadar İslam’da gelecekten haber almak büyük bir günah olsa da çeşitli yollarla gelecekten hayır mı yoksa şer mi geleceği rüyalarla anlaşılmaya çalışıldı lakin 20.yy’da psikanalizimin kurucusu, hayranı olduğum, Sigmund Freud’un rüyalar hakkındaki yorumları yeni bir düşünce akımı yarattı. Freud’a göre rüyalar, sizi başka evrenlere götürmüyordu, ruhunuz bedeninizi terk etmiyordu. Rüyalarınızda gördüğünüz şeyler bilinçaltınızın ta kendisiydi hatta bir tür savunma mekanizması… Freud yazımı okuyanlar bilir, Freud’a göre insanlar gündelik hayatta istedikleri her şeyi yapamazlar çünkü toplum buna engel olur. Bu yüzden istekler, güdüler, korkular, arzular, saplantılar gibi bilinçaltında baskılanmış hisler rüyalarla sembolik ya da direkt olarak açığa çıkar.  Örneğin bir kitap herhangi bir insanın cinselliğini sembolize edebilir. Yani rüyalar bir tatmin ve özgürlük alanıdır. Alt benliğinizin size anlatmak istediği şeyleri rüyalarınızı yorumlayarak anlayabilirsiniz demektedir ve bu birçok bilim insanı tarafından desteklenmiştir, Carl Jung gibi…

Lakin bazı bilim insanları da rüyaların hiçbir anlamı olmadığına ve aslında gün boyunca beynin topladığı bütün verileri arşivleme ve tasnif etme esnasında ortaya çıkan bir yan etki olduğunu iddia etmişlerdir. Bu gruba göre beyin, gece uyku esnasında tanıdığı, gördüğü, duyduğu, hissettiği şeyleri bir şekilde işlerken, bundan kaynaklanan elektrik dalgaları, beynin bilinç bölgesi ön lobuna geliyor ve beyin bu dalgaları düzenlemeye çalışırken rastgele bir tür film oluşuyor. Bu noktada ben psikanalizcileri destekliyorum çünkü aynı sosyo-ekonomik sınıfta yaşayıp birbirleriyle alakalı olmamalarına ya da aynı şeyi tecrübe etmemelerine rağmen, gelecekle alakalı benzer düşüncelerin bu rüyalarda yer aldığının görülmesi rüyaların sadece tecrübeler değil aynı zamanda düşünceler ve bilinçaltındaki hislerle paralel olduğunu gösteriyor. Şimdi gelin, nörolojik araştırmalar sonucu ortaya çıkan bilimsel yorumlarla rüya olgusuna bakalım.

Nasıl Rüya Görürüz?

Rüyalar uykunun REM evresinde görülür. REM evresi uykunun 1/3’ünü oluşturur ve uyku boyunca yaklaşık 6 defa tekrarlanır, dolayısıyla bir gecede ortalama 6 defa rüya görürüz ki bu da ortalama 80 yıl yaşayan bir insanın ömrünün 6-6.5 yılının rüyaya gittiğini gösterir. Uyandığımız zaman ise hatırladığımız rüya aslına gördüğünüz son rüya olur ve o rüyayı yaklaşık 7 dakika içerisinde unuturuz. O yüzden rüyanızı hatırlamak istiyorsanız-sabit bir uyku düzeniniz varsa- alarmınızı her zamanki uyanma saatinizden 15 dakika erkene almanızı öneririm. Bu sayede REM uykusunun ortasında uyanıp rüyanızı hatırlayabilirsiniz. 

Déjà vu ‘ nun rüyalarla alakası var mı?

Uyandıktan sonra rüyalarımızla alakalı bir şeyler hatırlamaya çalıştığımızda araya karışan başka bilgiler bizde Déjà vu denilen bir etki yaratır. Yani aslında ben bunu daha önce gördüm ya da yaşadım dediğiniz şeyler bunun etkisinden kaynaklanır.

Karabasanın rüyalarla alakası var mı?

Bazen REM uykusu sırasında rüyanın bizde yarattığı büyük bir etkiyle aniden uyanabiliriz bu da bir uyku felci durumuna sebep olur. Çünkü REM uykusundan uyandığımızda bilincimiz açıktır, uyanıksınızdır ama vücudumuz hala uyku durumda olduğu için kıpırdayamazsınız. Buna halk arasında karabasan da denmektedir. 

Sadece biz mi rüya görüyoruz?

Tabii ki hayır. Bazı gelişmiş beyne sahip memeli türleri, örneğin primatlar, kediler, köpekler de rüya görebilir. Hatta bazı deniz canlıları da rüya görebilmektedirler.