Sosyoloji ismi her ne kadar Comte tarafından verilse de onun içeriğini dolduran ve bilimsel metodolojiyi sosyolojik araştırmalarda mümkün kılan Durkheim’dır. Çelebi’nin (2007) bahsettiği gibi; Bourdieaux’taki evinin kapısına “sosyolojinin kurucusu” yakıştırmasının yazılması kimseye itici gelmemektedir. Durkheim, kendisinden önce gelen bazı bilim insanlarının kavramlarını ve fikirlerini genişletmiş ve kendi metodolojik ve sosyolojik anlayışını ortaya koymuştur. (Sağlık, C.) 2019 KÜSBD 9(2). 449-480.
Emile Durkheim topluma daima bir bütün olarak bakmış ve düşüne sistemini ilk önce makro daha sonralarında ise mikro bakış perspektifine indirgemiştir. Peki Emile Durkheim Sosyolojisi nedir?
Durkheim’ın ilk temel çalışması olan Toplumsal İşbölümü gelişmiş toplumların organizasyonlarının incelenmesidir. Emile Durkheim daima bir düzenden bahseder ve bunu yedi ana sorunla açıklamaktadır.
- Toplumsal Dayanışma
- Kollektif Bilinç
- Toplumsal Morfoloji
- Mekanik ve Organik Dayanışma
- Toplumsal Değişme
- Toplumsal İşlevler
- Toplumsal Patoloji
Toplumsal Dayanışma
Durkheım geleneksel toplumların basit sosyal yapılarını modern toplumların karmaşık iş bölümüyle karşılaştırmak ve analiz etmek için iki toplumsal düzen biçimine ayırdı. Bunlar;
-Mekanik Dayanışma
-Organik Dayanışma
Tabloda görüldüğü üzere geleneksel toplumlarda dayanışma mekaniktir yani yüz yüze basittir ancak gelişmiş toplumlarda bu durum böyle değildir organiktir ve yerini işbölümüne devreder.
Kollektif Bilinç
Durkheim’a göre kollektif bilincin temeli kültürel normlardır. Kollektif bilinç, kültürün farklı boyutlarını değerler inançlar ve normlar yani kurallar sisteminin bireylerin düşüncelerini ve eylemlerini sınırlandırmasıdır.
Toplumsal Morfoloji
Maddi olmayan olgular bireyin dışında ve birey üzerinde zorlayıcı olmakla birlikte, bir dereceye kadar bireyin içinde de bulunur. Durkheim‘a göre bu olgular aynı zamanda “sosyal morfoloji” olarak da adlandırılabilir.
Toplumsal Değişme
Toplumsal değişim Durkheim’a göre gelişmiş toplumlarda nüfus artışı, üretim ve sanayinin gelişmesi ile kendini işbölümüne teslim etmiştir. Toplum bireyden üstün olmuştur.
Toplumsal İşlevler
Bireylerin, toplumda birbirlerine bağlı toplumun ihtiyaçlarını yerine getirme ve sosyalleşmesidir. Toplumun varlığını devam ettirebilmesi için gereklilikleri yerine getiren beraber işlevselliktir.
Toplumsal Pataoloji
Durkheim toplumda normal olanın patolojik olanı da yarattığını öne sürer. Bu bağlamda tamamen patolojik olandan arındırılmış bir toplum bulmak zordur. Yine de sonuçta patolojik olanın sayısının azaltılabileceğini belirtir. “Anomi” kavramı bu bağlamda normal olmayan bir duruma işaret eder ve pek çok görünümü vardır. (Anomi: Suç ve Suçluluk.)
Toplumların hayatta kalabilmeleri ve varlıklarını sürdürebilmeleri için toplumsal dayanışma içinde olmaları esastır. Durkheim’e göre eğitim, toplumsal dayanışmanın sağlanmasında çok önemli bir faktördür. Toplumsal dayanışmanın sağlanması için toplumun kültürel birikiminin çocuklara aktarılması gerekmektedir. Kültür aktarımı ise informal (yaygın) ve formal (örgün) olarak gerçekleşmektedir. Toplumun kültürel bakımdan yeniden üretilmesi; eğitimin amacı, içeriği ve yöntemlerinde kendini göstermektedir.
