Niyazi Berkes
Sosyolog olan Berkes, bir toplumbilimci kimliği ile toplumu, toplumsal olayları ve özellikle de Türkiye’nin son iki yüzyıllık serüvenini değişim adı altında anlamaya veya yorumlamaya çalışmıştır. Berkes geniş bir perspektiften felsefe, tarih, iktisat ve sosyoloji disiplinleri altında Türk toplumunun değişim ve çağdaşlaşmasını ele almıştır.
Berkes, türk toplumu kültürünü geçmişin geri koşullarından kurtarmak için, ‘Türkçülük, İslamcılık ve Osmanlıcılık’ gibi fikir akımlarının önerdikleri Türk toplumunun gerçekliği ile bağdaşmıyordu ve Berkes, iki temel noktaya değinmektedir; Laikleşme ve Batı uygarlığına dönme.
Laikleşme ve Batı uygarlığına dönme düşüncesi çağdaşlaşma terimi altında toplanarak yeni bir toplumsal aşamayı açıklamak için kullanılmıştır. Özellikle kültürel normlar dahilinde modernleşme adı altında olmaktan ziyade çağdaşlaşma kavramını öne süren Berkes, geleneksel ve kalıplaşmış yapıların yeni biçimlere dönüşmesi için Batı medeniyetinin gösteregelen medeniyetine benzeme konusunda büyük tezler ortaya koymuştur. Türkiye’nin özgün kültürel yapısı ve farklılıkları üzerinde duran Berkes, Sekülerizm terimi altında düşünceler ortaya koymuştur.
Peki Sekülerizm ve Seküler anlayış nedir?
Sekülerizm, ateizm veya dinsizlik olarak algılansa da gerçektede ikisi de değildir. Başlıca iki temel önermeyi ortaya koyar.
- Devletin dinsel konulardan ayrı olması
- Farklı dinler ve inanışlardan olan kişilerin kanun önünde eşit olarak değerlendirilmesi.
Bir toplumun çağdaşlaşması için, değişmesini engelleyen tüm eski kalıplarından (kültür, kalıplaşmış normlar) arınması gerekmektedir. Değişime engel olan zorluklar çağdaşlaşma için atılan her bir adıma diken olarak önümüze çıkmaktadır. Çağdaşlaşmaya yönelim başladığı andan itibaren din şemsiyesinin altına girmeyen kurumlar ve kurallar yağmurunda ıslanmamak için dinin sığınağı altında beklemekten asla çekinmeyecektir.
